Çanakkale Savaşı Bibliyografyası
Doç. Dr. Oğuz AYTEPE*
18 Mart 1915-9 Ocak 1916 tarihleri arasında cereyan eden Çanakkale
Savaşı, Türk askerinin inanç, azim, cesaret ve vatan sevgisinin ölümsüz bir
destanıdır. Çanakkale Türk'ün gerektiğinde vatanı uğruna severek ölüme
koşmasının ve Türk kahramanlığının anıtlaşmış örneğidir.
Çanakkale'de Türk askerinin, onu iyi sevk ve idare edebilen komutanlarla
neler başarılabileceğini ortaya koyan Mustafa Kemal Atatürk bir yıldız gibi
parlayarak tarih sahnesine çıkmıştır. Çanakkale Savaşları sonunda zamanın
en modern silahları ile donatılmış birleşik filo ve kara birlikleri, Türk askeri
karşısında ağır bir yenilgiye uğramış, Gelibolu yarımadasından geri
çekilmek zorunda kalmıştır.
Çanakkale Savaşı; deniz, kara ve küçük hava harekâtı ile bir bütün teşkil
etmektedir. Deniz ve kara savaşları birbirinden önemli, değerli sonuçlar
doğuracak, kahramanlıkları sergileyecek niteliktedir. "Şark meselesinin" bir
evresini oluşturan Çanakkale Savaşı Osmanlı İmparatorluğu'nu çökertmek,
topraklarını paylaşmak amacını taşıyordu. Çanakkale Savaşı'nın doğurduğu
olumlu sonuçlar, onun önemini gözler önüne sermektedir. Zafer
kazanılmasaydı, bugün Türk Devleti muhtemel olarak var olamazdı.
20. yüzyıl başında arka arkaya gelen 1911 Trablusgarp ve 1912 Balkan
Savaşları sonunda Osmanlı Devleti, Balkanlar'da, Doğu Trakya haricinde
tüm topraklarını kaybetmiş, partiler arası mücadeleler nedeniyle idaresi
neredeyse felç olmuş durumdaydı. Osmanlı Devleti İtilaf Devletlerinin
kendisine karşı izlediği politikalar, son savaşlarda kaybedilen Osmanlı
topraklarının geri alınması, Almanya'nın savaştan galip çıkacağı düşüncesi
ile Almanya'ya yakınlaşmaya başladı. 2 Ağustos 1914'te imzalanan gizli bir
antlaşma ile İttifak Devletleri saflarına katılan Osmanlı Devleti, güvenliği
açısından seferberlik ve silahlı tarafsızlığını ilan etti. Amiral Souchon
komutasındaki Türk donanmasının Karadeniz'deki Rus limanlarını
bombardıman etmesi üzerine bu olayı savaş nedeni sayan Ruslar
Kafkasya'dan Türk sınırını geçerek savaşı başlattılar. Osmanlı Devleti de
Rusya ve İngiltere'ye resmen savaş ilan etti.
Savaşın kısa sürede bitirilebilmesi, Rusya'nın Almanlara karşı
savaşmasıyla mümkündü. Ancak müttefiklerinin yardımı olmaksızın Rusya
* Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi.
Yorum Gönder